چرا اوباما به ترکیه می رود؟ ترکیه هم با اسرائیل که دوست امریکا است رابطه قابل توجیهی دارد و هم با ایران .پس گزینه خوبی برای اوباما است.

یک سفر و هزار تفسیر. « تایم »

---

چرا اوباما به ترکیه می رود؟ ترکیه هم با اسرائیل که دوست امریکا است رابطه قابل توجیهی دارد و هم با ایران .پس گزینه خوبی برای اوباما است.

چهارم نوامبر که باراک اوباما کاندیدای دموکرات رقابتهای انتخاباتی ریاست جمهوری ایالات متحده موفق به راهیابی به کاخ سفید در انتخاباتی سنت‌شکن شد، ساکنان روستایی دورافتاده در ترکیه 44 گوسفند به یمن پیروزی باراک قربانی کردند. حالا به نظر می‌رسد که باراک اوباما برای پاسخ دادن به این محبت روستایی‌های ترکیه، ماه آینده به این کشور سفر می‌کند. باراک پیش از این در رقابتهای انتخاباتی نیز وعده داده بود که در برنامه سفرهای اولیه خود یک کشور مسلمان را انتخاب کند . خوب. آقای رئیس جمهور به وعده وفا کرد. اما جدا از تمامی این مطالب انتخاب ترکیه بیانگر اهمیت استراتژیک این کشور در دستگاه دیپلماسی واشنگتن است.

درست هفته گذشته بود که هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه ایالات متحده به آنکارا سفر کرد. حالا درج این خبر که باراک اوباما هم در حاشیه نشست ناتو سری به انکارا خواهد زد به خوبی استراتژی واشنگتن در برابر آنکارا را به تصویر می‌کشد. تا کنون ترکیه در دستگاه دیپلماسی هیچ کشوری تا این اندازه حائز اهمیت نبوده‌است. هیچ رئیس‌جمهوری در سه ماه اول ریاست جمهوری‌اش به ترکیه سفر نکرده ‌است. رابطه ایالات متحده با ترکیه هم در زمان ریاست جمهوری جورج بوش درست مانند رابطه واشنگتن با بسیاری از کشورهای دیگر دستخوش تحولات نه چندان خوشایندی شد. در طول هشت سال حضور بوش در کاخ سفید هم هیچ‌گاه هیچ کدام از طرفین در راستای بهبود اوضاع گام برنداشتد. اما همه چیز از سال 2003 آغاز شد . یعنی درست تاریخی که جنگ عراق آغاز شد. در آن زمان رهبران ترکیه به راحتی در برابر درخواستهای ایالات متحده برای استفاده از خاک ترکیه جهت حمله به عراق ایستادند . درست مانند فرانسه که به رهبری ژاک شیراک به صراحت اعلام کرد که در جنگ عراق نقشی نخواهد پذیرفت.

ناقوس‌ها برای آغاز جنگ هم که به صدا درآمد، از میزان محبوبیت ایالات متحده در ترکیه کاسته شد. اما حالا به نظر می‌رسد که ترکیه چشم آقای رئیس‌جمهور را گرفته‌است. اوباما به ترکیه به چشم کشوری نگاه می‌کند که با توجه به جایگاه استراتژیک جغرافیایی آن می‌تواند به نزدیکی امریکا به جهان اسلام کمک کند . ترکیه نیمی اروپایی است و نیمی آسیایی. در خاورمیانه‌ای قرار گرفته است که امریکا چند سال است در گرداب آن گرفتار شده و نجات از آن بیشتر به رویا می‌ماند. 

ترکیه درست در قلب منطقه‌ای قرار گرفته‌است که ایالات متحده بیشترین ناراحتی را از جانبش احساس می‌کند. هم با اسرائیل که دوست امریکا است رابطه قابل توجیهی دارد و هم با ایران .با عراق هم که هم‌مرز است و هم درد . شاید به همین دلیل بود که علی بابا خان وزیر امور خارجه ترکیه پس از دیدار با همتای امریکایی خود در مصاحبه‌ای مطبوعاتی در این خصوص گفت: ایالات متحده به اهمیت ترکیه در منطقه پی برده است.حالا روابط آنکارا - واشنگتن وارد مرحله جدیدی شده‌است.

از ماه می گذشته تا کنون ترکیه میانجی آشتی میان سوریه و اسرائیل است. اوایل سال جاری میلاد ی هم که غزه در خون غوطه‌ور بود ترکیه در برقراری آتش‌بسی هر چند شکننده میان حماس و تل‌آویو نقش مهمی ایفا کرد. از سوی دیگر به نظر می‌رسد که امریکا برای حل پرونده هسته‌ای ایران نیز در خفا دست به دامان آنکارا شده‌است. نخست‌وزیر ترکیه رجب طیب اردوغان رابطه حسنه‌ای با تهران دارد و باراک زیرکانه بر روی این رابطه سرمایه‌گذاری کرده‌است.

در شرایطی که پنج سال پیش در زمان ریاست ‌جمهوری جورج بوش ، ترکیه مجوز استفاده از خاک خود را به ارتش ایالات متحده نداد حالا در روزهای ریاست باراک که قرار است سربازان امریکایی از عراق به خانه بازگردند، ترکیه خاک خود را برای این عقب‌نشینی به امریکایی‌ها پیشکش کرده‌است.آنکارا حتی می‌تواند در افغانستان هم نقش مهمی را ایفا کند. همان کشور پردردسری که امریکا را در طول هفت سال گذشته به ستوه آورده‌است. ترکیه در حال حاضر 800 نیروی زمینی در افغانستان در قالب نیروهای ناتو دارد. در شرایطی که جوزف بایدن معاون باراک اوباما در حال تلاش برای اقناع سایر اعضای ناتو برای اعزام نیروهای بیشتر به افغانستان است به نظر می‌رسد که ترکیه برای اعزم نیروهای بیشتر به اصرارهای آنچنانی هم نیازی نداشته باشد. آنکارا حتی می‌تواند با کشورهای همسایه وارد مذاکره‌ای شود تا مسیر انتقال تجهیزات به افغانستان را از راهی به غیر از پاکستان هموار کند .

حالا که ستاره ترکیه در آسمان بخت باراک اوباما درخشیدن گرفته‌است می‌توان به روند رو به رشد دموکراسی در این کشور هم امیدوار بود . رجب طیب اردوغان که تا کنون دو بار برای احراز این پست موفق به جلب اکثریت ارا شده‌است برای عملی کردن اصلاحات مد نظر خود با موانعی روبه‌رو است. ترکیه همچنان برای راهیابی به اتحادیه اروپا تلاش می‌کند و این در حالیست که ادامه یافتن سنت‌های اسلامی در این کشور بزرگترین دلیل مخالفت اروپا با این الحاق است.

بحران کردهای جدایی طلب در جنوب ترکیه که دامنه آن به عراق هم کشیده‌شده‌است همچنان لاینحل می‌نماید. از سوی دیگر ترکیه از سوی نهادهای حقوق بشر هم به نقض آزادی بیان متهم می‌شود. اوباما امیدوار است که با هموار کردن مسیر الخاق ترکیه به اتحادیه اروپا باز این کشور را در مسیر دموکراسی قرار دهد که همیشه غرب به دنبال آن بود. ایالات متحده ، آنکارا را در جامه کشوری مدرن و دموکرات می‌خواهد که بتواند الگوی کشورهای منطقه شود.

منبع : تایم/خبرآنلاین/12.3.2009

برگردان متن : سارا معصومی